Cây cỏ xước có tác dụng gì? | công dụng và cách sử dụng

Cây cỏ xước có tên gọi khác: Ngưu tất nam, cây bách bội, hoài ngưu tất hay cỏ ngưu tịch, thuộc họ rau dền. Được xem như một vị thuốc quý, có nhiều công dụng đặc biệt là chữa các bệnh về bệnh xương khớp, giúp bổ can thận, lợi tiểu, tiêu viêm….

Theo Đông y, cỏ xước có vị đắng, chua, cay, tính bình, có tác dụng lưu thông máu huyết, tiêu viêm, bổ gan bổ thận, tăng cường gân cốt, thường được sử dụng để chữa các bệnh như viêm phế quản, viêm thận, sỏi tiết niệu, chữa cao huyết áp, tụ máu bầm và đặc biệt là chữa nhiều bệnh xương khớp rất hiệu quả.

Tính vị: Vị đắng, chua, tính mát

Qui kinh: Vào kinh Can và Thận

Thành phần hoá học: Cỏ xước chứa 81,9% nước 3,7% protid, 9,2% glucid, 2,9% xơ; 2,3% tro; 2,6% caroten, 2,0% vitamin C. Trong rễ có acid oleanolic (sapogenin). Hạt chứa hentriacontane và saponin 2%, acid oleanolic, saponin oligosaccharide, acid oleanolic 1,1%.

Tác dụng: Cỏ xước có tác dụng thanh nhiệt, tiêu viêm, lợi tiểu. Rễ cây và các bộ phận khác được dùng trị: cảm mạo phát sốt, sổ mũi; Sốt rét, lỵ; Viêm màng tai, quai bị; Thấp khớp tạng khớp; Viêm thận phù thũng; Tiểu tiện không lợi, đái dắt, đái buốt; Ðau bụng kinh, vô kinh, kinh nguyệt không đều; Ðòn ngã tổn thương.

Giá bán cây cỏ xước khô hiện tại là 130.000đ/kg khô

Liều lượng, cách dùng: Rễ và các bộ phận khác: 15-30g dạng thuốc sắc. Ngọn và lá non vò kỹ, thái nhỏ, chần qua nước sôi, có thể xào hay nấu canh. Dùng ngoài, lấy cây tươi giã đắp.

Kiêng kỵ: Phụ nữ có thai hoặc đang hành kinh không được dùng.

Một số bài thuốc có cỏ xước

Bài thuốc 1: Chữa viêm tiết niệu, trị chứng đau vùng eo lưng do thấp nhiệt: Cỏ xước tươi 50g, râu ngô 30g, bông mã đề 1 nắm (50g), rễ cỏ tranh 30g. Sắc uống trong ngày, ngày uống 1 thang, chia 2-3 lần. Uống khi thuốc còn ấm.
Bài thuốc 2: Chữa đau xương khớp, các khớp sưng nóng đỏ đau, không áp dụng cho bệnh nhân âm hư: Cỏ xước tươi 50g, cây xấu hổ 50g, vỏ cây gạo 30g, lạc tiên 30g, quả ké 30g, đơn gối hạc 50g. Sắc uống trong ngày, ngày uống 1 thang, chia 2-3 lần. Uống khi thuốc còn ấm.
Bài thuốc 3: Ôn dương, bổ thận, trị tiểu đêm, đau lưng do thận dương hư: Cỏ xước 30g, thục địa 16g, bạch truật 13g, bạch thược 12g, bạch linh 10g, phụ tử chế 8g, sinh khương 4g. Sắc uống ngày 1 thang, chia 2-3 lần. Uống khi thuốc còn ấm.
Bài thuốc 4: Chữa thoát vị đĩa đệm: Cỏ xước, tầm gửi, dền gai, chìa vôi, lá lốt phơi khô mỗi thứ 30 gram, uống thay nước hàng ngày. Ngoài ra có thể dùng cây cỏ xước tươi giã nhuyễn đắp vào vị trí bị thoát đĩa đệm.